Landschapsfotografie zonder statief

Landschapsfotografie kan vaak prima zonder statief. Zeker nu camera’s beschikken over stabilisatie en goede sensoren. Wel zo prettig als je met je camera naar buiten gaat, vooral bij het wandelen. Durf je je statief toch niet los te laten? Lees de voor- en nadelen in deze fotoblog.  

Landschapsfotografie, het hoeft niet altijd met een zwaar statief. Zeker niet nu de technische ontwikkelingen zover zijn dat we makkelijker scherp uit de hand kunnen fotograferen. Dankzij beeldstabilisatie in zowel objectieven als de camerabody zelf. Ook de beeldkwaliteit bij hogere ISO-waarden is veel beter geworden. Tijd dus om de ketenen van het statief zo nu en dan af te werpen als we naar buiten gaan.

Meer bewegingsvrijheid zonder statief

Een zeer groot voordeel van landschapsfotografie zonder statief is je grotere bewegingsvrijheid. En dat is vooral fijn als je wandelen en fotograferen graag combineert. Niet alleen hoef je het extra gewicht van het statief niet mee te sjouwen, het lopen zelf is ook wat prettiger. Niks zo vervelend als een bungelend statief aan een licht en slap rugzakje.

Onverwachte momenten fotograferen bij het wandelen

Ook kun je zonder statief sneller onverwachte momenten kunt fotograferen. Dat is misschien wel even wennen als je gewend bent vanaf statief te fotograferen. Zorg er vooral voor dat je rondloopt met camera-instellingen waarmee je direct kunt toeslaan voor spontane fotografie. Zo heb je meer kans mens of dier mooi in het landschap te fotograferen op een bijzonder moment.

Landschapsfotografie met de hoogste beeldkwaliteit

Waarom veel landschapsfotografen dan traditioneel vanaf statief fotograferen? Omdat ze vaak een lage ISO-waarde combineren met een kleine lensopening (hoge F-waarde). Voor een maximale beeldkwaliteit en een grote scherptediepte. Maar die lage ISO-waarde is wat minder nodig dan vroeger en ook kun je je afvragen of het verstandig is om altijd F-waardes van 11 of hoger te gebruiken. Zo is onderstaande foto, genomen met een supergroothoek-brandpunt van 14mm, bij gebruik van F-waarde 9.0 van voor tot achter scherp. Met een ISO-waarde van ISO 160 en een sluitertijd van 1/160 is ook de  beeldkwaliteit prima.

Filters gebruiken zonder statief

Ben je een fan van landschapsfotografie met lange sluitertijden, dan heb je wel een probleem zonder statief. Óf je zoekt, met veel improviseren, een plek om je camera op neer te zetten, óf je laat dit soort fotografie achterwege als je zonder statief buiten loopt. Grijsverloopfilters om de lucht wat donkerder te maken, kun je prima gebruiken als je buiten uit de hand fotografeert. Dat geldt ook voor polarisatiefilters, al is het vaak beter de ISO-waarde dan wat te verhogen. Bedenk dat dit soort filters ook minder nodig zijn dan vroeger, zeker als je de foto’s nabewerkt vanuit RAW-bestanden. Dankzij het hoge dynamische bereik kunnen moderne camera’s luchten makkelijker gedetailleerd weergeven dan vroeger. Kijk ook kritisch naar je filtergebruik, want slechte filters doen je beeld meer kwaad dan goed. Let daarbij op kleurzwemen, reflecties en helderheid van het beeld.

Kun je ook in HDR een landschap fotograferen zonder statief?

Zelfs als je HDR wilt fotograferen, heb je tegenwoordig niet per se een statief meer nodig. Je maakt dan meerdere beelden met een verschillende belichting vlak na elkaar, die je dan laten met software mengt om de best belichte partijen in donkere en lichte delen van je foto in één nieuwe foto op te nemen. Dat doen landschapsfotografen vooral om een (te) lichte luchten toch mooi (doortekend) op de foto te krijgen. Deze techniek werkt het best vanaf statief, maar de HDR-software is zo goed geworden, dat die tegenwoordig foto’s over elkaar heen kan leggen die uit de hand geschoten zijn. Door het hoge dynamische bereik van moderne camera’s heb je HDR ook steeds minder nodig.

Telefotografie zonder statief

Met een zoomlens of vaste lens in het groothoekbereik kun je al snel scherp uit de hand fotograferen. Het wordt wat lastiger als je met telelenzen werkt. Maar schrijdt de techniek voort, en wordt de beeldstabilisatie steeds beter. Vaak is het een goed idee om steun te zoeken als je met tele fotografeert, bij een boom, op een steen of vanaf je knie.

De wél gemaakte landschapsfoto

Heb je eenmaal besloten dat je landschapsfotografie ook serieus uit de hand kunt beoefenen, dan gaat er een wereld voor je open. In de bergen, in het bos, en op al die andere momenten dat je statief sowieso had thuisgelaten bij het wandelen. Wil je toch voor een hoge beeldkwaliteit gaan, en heb je de tijd, dan kun je meerdere opnames maken. Ook bij lage ISO-waarde en een wat te lange sluitertijd. Dan kun je achteraf het beeld met de hoogste scherpte en minste ruis selecteren en de ‘mislukte’ beelden weggooien.

Keerzijde van fotograferen zonder statief is dat je je kadrering niet exact kan herhalen na de evaluatie van je foto. Maar oefening baart kunst, en de bijna perfect landschapsfoto is duizendmaal mooier dan de perfecte foto die je niet hebt gemaakt!