Fotograferen langs de rafelranden van de stad

De rafelranden van de stad zijn fascinerende plekken om met je camera doorheen te zwerven. Toevluchtsoord voor krakers, landingsplaats voor kunstenaars, broedplaats voor creatievelingen. De rafelranden van onze woonplaatsen zijn de ongepolijste plekken waar verval, hergebruik en vernieuwing naast elkaar bestaan. Waar verbeeldingskracht, en ideeën en organismen van over de hele wereld wortel kunnen schieten.

Herbestemming en hergebruik

Van oudsher zijn rafelranden de plekken waar verlaten hallen vervallen, muren verkruimelen en juten zakken vergaan tot stof. Maar rafelranden worden ook weer afgehecht. Als een hellingbaan van de voormalige scheepswerf NDSM wordt aangewezen als Rijksmonument. Of als een verlaten graansilo wordt opengezaagd en wordt opgedeeld in hippe woningen. Zo is het prachtige, bakstenen silogebouw bij de Amsterdamse houthavens omgetoverd tot een begerenswaardige plek om te wonen.

Herbestemming aan het Amsterdamse IJ: de bakstenen graansilo uit het einde van de 19e-eeuw is opengezaagd en omgebouwd tot wooncomplex

 

Uitingen van kunstenaars op het NDSM-terrein met tot treinstellen omgetoverde betonnen blokken op de hellingbaan

Graffiti-kunstenaars hebben betonnen blokken op de hellingbaan van de voormalige scheepswerf NDSM omgetoverd in treinstellen

Aangewaaid en wortel geschoten

Rafelranden zijn ook plekken waar organismen en ideeën van over de hele wereld wortel kunnen schieten. Of ze nu meegevoerd zijn als zaadje over een in onbruik geraakt spoor, of zijn meegevoerd met een verfrissende Atlantische wind, in omgewoelde grond vallen ze in goede aarde. Neem nou een afgebroken havenhoofd in Amsterdam ten westen van het Centraal Station, een plek waar vroeger een spoor naartoe liep. Zeldzame planten als de blaasvaren en de schubvaren zijn er zomaar een ongepland nieuw leven begonnen. Misschien dat hun voorouders ooit als verstekeling zijn meegereisd met een goederenwagon.

Transformatie tot iets nieuws

Economische neergang, achterhaalde productiemethoden, verplaatsing naar lagelonenlanden, er zijn vele oorzaken die een gebied kunnen ontmantelen en in de vergetelheid doen storten. Maar in dit schijnbare vacuüm begint het altijd weer te broeien, ontstaat altijd weer iets nieuws. De eerste fabriekshallen beginnen nog niet te verzakken of de eerste nieuwe bewoners dienen zich al aan in een oude brandweerwagen of een gedumpte bouwkeet.

Oude brandweerwagen op het voormalige spoorwegemplacement op het Westerdokseiland, foto rond 1992

Oude brandweerwagen op het voormalige spoorwegemplacement op het Westerdokseiland, op een plek waar nu nieuwbouw staat. Foto rond 1992.

Alles wat bruikbaar is, krijgt een tweede leven. Als onderkomen, als atelier of als ondergrond voor street art. Vaak wordt zo’n gebied een tijd met rust gelaten. Omdat er geen geld is, de plannen nog niet rond zijn of omdat er allerlei slepende procedures lopen. Daarna wordt het spannend. Gaat alles plat en moet iedereen weg, of willen de plannenmakers nog iets van de sfeer, historie eigenheid van het gebied behouden?

Van artilleriefabriek tot woonwijk?

Zo’n gebied in overgang is het Hembrugterrein in de Gemeente Zaandam. Een eeuw lang werden hier wapens, kogels en artillerie geproduceerd. Totdat het hele terrein in 2003 werd gesloten en verlaten. Nadat ateliers, horeca en start-ups er wortel hadden geschoten, leek de volgende fase aan te breken toen gemeente en provincie in 2021 op de proppen kwamen  met een masterplan. Maar wordt dat plan ook uitgevoerd? En komen er ook echt 1000nieuwe woningen?

post-industrieel landschap in avondlicht

Het Hembrugterrein in de gemeente Zaandam; van artilleriefabriek tot rafelrand. Komen hier straks 1000 woningen te staan?

Zoek jij ook de rafelrandjes op?

De toekomst is maar al te vaak onvoorspelbaar gebleken in het land van rafelrand. Wat er ook gaat gebeuren, als fotograaf kun je altijd zo’n rafelrand in beeld gaan brengen.

Deel dit met je fotovrienden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

BEL ME NU
+
Bel mij!