Hoe voorkom je achterovervallende gebouwen?

Gebouwen zijn soms niet mooi rechthoekig op een foto, maar lopen in de verticale richting vaak taps toe. Hierdoor lijken ze naar achteren lijken te vallen. Is dat te voorkomen? Jazeker, vaak al tijdens de opname!

Je kent het probleem vast wel: je hebt een gebouw gefotografeerd en thuis op de computer blijkt het gebouw naar boven steeds smaller toe te lopen. In plaats van een rechthoek heb je een trapezium op de foto gezet. Vooral als je met een groothoeklens omhoog fotografeert, is deze perspectivische vertekening zeer sterk. Is dat erg? Dat hangt ervan af. Soms is zo’n door de groothoeklens overdreven ruimtelijke effect zo spectaculair dat het een nieuwe dimensie aan je foto geeft. In andere gevallen zou je juist graag een rustiger beeld zien, vooral als je juist aandacht wil vragen voor de architectonische kwaliteiten van het gebouw zelf. Had je hier nog niet eerder zo bij stilgestaan? Lees dan vooral verder. Dikke kans dat je met een ander oog stadslandschappen door de lens van je camera gaat bekijken.

Camera recht houden en parallel aan de gevel houden

Voor we naar de oplossing gaan: eerst even iets over de oorzaak van het probleem van uit zijn verband getrokken rechthoekige gebouwen. Als je sensorvlak, of je filmvlak, niet exact parallel aan de gevel van het gebouw staat, wordt je gebouw nooit een precieze rechthoek. Een perfect rechthoekig gebouw fotografeer je dus door precies waterpas in het verticale vlak te fotograferen. Bovendien moeten gevel en sensorvlak ook exact parallel lopen, anders wordt het gebouw in het horizontale vlak uit zijn verband getrokken. Dat is allemaal behoorlijk precisiewerk. Statief en waterpas (in camera en op statief) zijn hierbij handige hulpmiddelen. Bij benadering kan het echter ook wel zonder. Hoe meer je let op het goed recht fotograferen van een gebouw, hoe minder frustratie achteraf.

Naar achteren bewegen

Vaak zul je merken dat het hele gebouw er niet op past als je de camera parallel aan de gevel houdt. Dat is ook de reden dat je heel snel de neiging hebt de camera omhoog kantelen. Maar dat mag nu dus niet. Je kunt dit oplossen door met een wijder brandpunt (meer groothoek) te fotograferen. Maar helaas, als je al maximaal hebt uitgezoomd is dit geen optie. Of je wilt niet meer groothoek gebruiken omdat je het perspectief niet te veel wilt overdrijven. In beide gevallen moet je dan naar achteren gaan. Net zolang totdat het gebouw er met een rechtgehouden camera wel op past. Meestal zul je dan erg veel voorgrond (straat) op de onderzijde van je foto krijgen. Door de foto achteraf wat bij te snijden, kun je dit bijstellen. Je verliest hierdoor wat pixels, maar daar staat tegenover dat je wel een recht gebouw hebt gefotografeerd. In onderstaande voorbeeldfoto’s van museum ’t Schip zie je het resultaat voor en na bijsnijden.

De beste, maar duurste oplossing is een tilt-shift-lens

Als je geen pixels wilt weggooien, dan is er nog een andere oplossing: een tilt-shift-lens. Door een schuif- en kantelsysteem kun je gebouwen wel recht fotograferen met dit specialistische objectief, ook als je je camera kantelt ten opzichte van de gevel. Maar hier zit wel een prijskaartje aan. En je tas wordt ook weer een beetje zwaarder. Wil je het nog ‘gewichter’ maken, dan ga je met een technische camera op stap.

Minder groothoek

Ik zei het al eerder: hoe meer groothoek je gebruikt, hoe sterker gebouwen de neiging hebben naar achteren te vallen als je de camera niet parallel aan de gevel houdt. Overweeg dan ook eens om minder groothoek te gebruiken. Vooral als je groothoeklens een nieuw speeltje is, heb je vaak te neiging het objectief te pas en te onpas te gebruiken. Misschien dat je een gebouw ook eens kunt aansnijden.

Achteraf onthoeken met software

Kun je het probleem van de vervormde rechthoeken niet simpel oplossen met software in de nabewerking, vraag je je misschien af? Ja en nee. Hierbij moet je één ding goed onthouden: hoe sterker de vertekening, hoe minder bevredigend het met software gecorrigeerde resultaat. Dat laatste geldt zeker als je niet alleen je camera wat omhoog hebt gekanteld, maar ook de sensor in het horizontale vlak niet evenwijdig aan de gevel hebt gehouden.

Stadslandschappen fotograferen

Vind je het leuk eens in de praktijk aan de slag te gaan met het fotograferen van gebouwen en stadslandschappen? En hier wat over te leren? In Amsterdam kun je met me mee met een aantal boeiende fotowandelingen. Vol architectuur en interessante gebouwen. Laat vooral weten waar je interesse ligt.